Sanat İlhamlı

          Eleştiri,  Yunanca “Kritikos”   kökünden gelir. Arapça ise “Tenkit” kelimesine karşılık gelmekte...           Sanat Eleştirisi de Sanatçıyı, Eserini ve bağlı olduğu akımı varsa okuyucu veya izleyiciyi bilgilendirme yanında yorumlarıyla etkileyip bir yol gösterme disiplinidir. Sanata kılavuzluk etmekte diyebiliriz.          Sanat, insanla var ve tabi ki izleyici grubun her zaman dikkatine ve yorumuna maruz kalmıştır. İşte Sanat Eleştirmeni de bu yorumu kimi zaman nesnel kimi zaman da öznel yargılarla dile getirme görevini üstlenen kişidir. Visconti’ nin deyimi ile : “Bir Sanat yapıtını yerli yerine koymaktır.”          Sanat Eleştirmeni Temel Sanat Eğitimi, Sanat Tarihi, Sanat Felsefesi, Sanat Psikolojisi, Sanat Sosyoloji ve Sanat Ekonomisi gibi birçok disiplinden destek almalıdır. Bu alanlardaki yeterliliği eleştirisi yapılan yapıtın ve sanatçının izleyicideki veya...

            Felsefe , kelime anlamı olarak "bilgiyi sevmek, bilgi peşinde olmak" anlamlarına gelen Yunanca Kökenli bir terimdir. Kısaca insanlığa ve evrende olan biten her şey için sistemli bir sorgulama, merak ve öğrenme alanıdır.           Sanat,  da Arapça    "sanea"  fiilinden alınmış; "bir işi yapmak"   anlamındadır. Bu kelime daha sonra  Türkçeleşmiştir. Eski Yunanca da bu kelime "areti"   : "Birleştirmek , uydurmak şeklinde yapma"   anlamındadır. Latince de ise "ars"  , İtalyanca da "arte" ,  Fransızca da "art"    olarak günümüzdeki adı kullanılmaya başlanmıştır.           Eski Türkçe de "ar"  kelimesi,  "saf ve güzel"   anlamına gelmektedir. Halk arasına bu söz "hoşa giden ve güzel olan"  anlamında ifade edilmiştir.          Kelimelerin tarihi düşünce tarihi için birer ipucudur. Tüm bu sonuçl...

           Sanatçı ve Sanat objesi arasındaki mesajın bilgisi Sanat Bilgisini oluşturur. Kullanılan malzeme, teknik ve hitap ettiği akım, alan, kişileri ve toplulukları kapsayan geniş bir kaynağa sahiptir. Sanat Bilgisi; Sanat, Sanatçı ve Sanat İzleyicisi arasındaki diyalogun form bulmasını yansıtır.           SANAT İLHAMLI    da "Sanat Bilgisi" köşesinde Sanata dair bilgileri kolay ve akıcı bir şekilde aktarırken sizlerin; Sanat okur yazarlığınızı artırmayı ve merakınızı canlı tutmayı hedefliyor. " Sanat yapıtını,  hem deneyimlerden hem de sonrasında hatırlarken bizde bıraktığı izlenimi açıklığa kavuşturmaktan keyif alırız.  Sanat duyarlılık gerektirir. Yani sanat yapıtları, onlar hakkındaki duyarlı düşüncelerimizi kışkırtır ve genellikle de ödüllendirirler"  Noel Caroll Kaynak Kitap: Sanat Felsefesi / Noel Carroll , Ütopya Yayınları    SANAT İLHAMLI ⛬

       Gravür ilk olarak 15. Yüzyılda Hollanda da ortaya çıkan bir baskı tekniğidir. Zamanla Sanat alanında da gelişerek önemli bir yer edinmiştir. Bakır, ahşap ya da taş üzerine çizilen desen daha sonra mürekkep ile reklendirilip kağıda ya da kumaşa aktarılırdı. Zeyrek Molla Camii kafesi Zeyrek Hane'de  önemli İstanbul temalı Gravürlerin kopyaları sergileniyor. Sizler için derledim!  Süleymaniye Camii, İstanbul  Jean Baptiste Hilaire, 1782 Bozdoğan Su Kemeri, İstanbul  William Henry Bartlett, 1839 İstanbul Panoraması Melchior Lorichs, 1559 Molla Zeyrek Camii  Alexandros Georgiou Paspates, 1877 İstanbul Panoraması  Cornelis De Bruyn, 1698 Molla Zeyrek Camii  M. Deroy ve Lemaitre, 1840 Sanat İlhamlı ⛬

          Cam antik dönemden beri kullanıldığı bilinen en eski sanattır. Bazı toplunlar da bu sanat çok gelişmiştir. Osmanlı dönümde de cama olan ilgiyle 18. yüzyılda Venedik' e gönderilen Mehmet Dede İstanbul' a dönünce Beykoz da bir atölye kurar ve geliştirdiği "Bülbül Gözü" anlamına gelen Çeşm-i Bülbül adını alır. Osmanlıdan dünyaya farklı bir teknik olarak miras kalan bu sanat farklı formlarda cam objelerde kullanılan beyaz ve mavi renklerinin burgu şeklinde kullanıldığı bir görüntü oluşturur. Çeşm- i Bülbül  Sanatı SANAT İLHAMLI ⛬

        Fransızca kökenli Interieur, "İç mekan, kapalı alan" anlamlarına gelir. Resim sanatında da iç mekan tasvirlerini sınıflamak için kullanılan bir sanat bilgisi terimidir. Ev, ibadethaneler, okullar, hastaneler gibi mekanlarda kişilerin ya da o mekanın sanatçı tarafından kompozisyon edilmesidir. Özellikle toplumların kültürel yaşantılarını yansıttığı için izleyiciye bilgi verme yönü vardır. Gerçekçi bakış açısının daha hakim olduğunu söyleyebiliriz. Görsel: OSMAN HAMDİ BEY  Kuran Okuyan Hoca / Sakıp Sabancı Müzesi Koleksiyonu

      Fransızca kökenli olan Janr, "Tür, tarz" anlamını taşır. Sanat bilgisi olarak resimler de kullanılan gündelik hayat tarzlarının anlatılmasını ifade eder. Bu resimler geçekçi bakış açısını taşır. Resme bakan izleyici o an o resmindeki anı yaşıyor gibidir. Fotoğraf ve yeni medya da da Janr tarzı eserler görebiliriz. Görsel: OSMAN HAMDİ BEY, Arzuhalci / Sakıp Sabancı Müzesi Koleksiyonu

       Soyut Sanat; gerçek nesne ve figürler yerine, renk, ışık, çeşitli geometrik desenler ve şekillerden oluşur. Etkisini daha çok resim de ve 20.Yüzyıl ile görürüz. Adeta sanatçının anlık tüm ilhamının dışavurumu gibidir. Sanat izleyicileri sanatçının anlatımından çok izleyicide uyandırdığı izdüşümün peşine düşer. Hiçbir şey anlatmadığı gibi düşünülse de aslında çok şey anlatır. Daha zamansız bir yerden kendini gösterir. Mekan, zaman ve herhangi bir kültürü yansıtmaz. Bu nedenle en özgün çalışmalardır diyebiliriz. Peki sizlerin bu alanda üretim yapan sanatçılardan beğendikleriniz kimler? Görsel: GÜRSEL SOYEL , İsimsiz / Art On İstanbul Koleksiyonu

Hitit Aslanı, İstanbul Arkeoloji Müzesi       Anadolu kelimesi Yunanca da "Doğu, gündoğumu, güneşin doğduğu yer" anlamına gelen Anatolia kelimesinden gelir. Avrupa ve Doğu Asya'nın kesişme noktasında olduğu için çok fazla göç alıp birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Her medeniyeti kucaklayan bu topraklarda idol olarak Ana tanrıçalar ön plandadır. Buyüzden Anadolu kelimesi zamanla yerleşir.        Hattiler, Hititler, Urartular, Frigyalılar, İyonlar, Lidyalılar Anadolu'nun ilk Çağ Uygarlıklarıdır. Daha sonra Roma İmparatorluğu, Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu, Selçuklu İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük devletlerin önemli bir merkezi olmuştur. Güneş Kursu, Hititler*       Hattiler ile başlayan Güneş simgesi daha sonra Hititler 'in bölgeye gelmesi ile  Güneş Kültünün  daha da hakim olduğunu görüyoruz. Özellikle Güneş Kursları önemli simgelerdir. Çok sayıda Güneş Kurs heykelleri Arkeoloji k...

      Sanatta birçok terim gibi Minyatür de Fransızca "miniature" kelimesinden gelmiştir. Küçük boyutta, ince işlenmiş resimler anlamına gelen bu sanat türü, perspektif olmadan yani üç boyut derinliği olmadan çizilir. Bazen tarihi sahnelerin tasvir edildiği bazen topluma bir mesaj iletme amacı güdülen, kendine özgü malzeme ve tekniklerle yapıldığı bir sanat.       Çin'den Avrupa'ya çok farklı kültürde kullanılmıştır. Türklerde ise ilk Uygur Türklerinde kullanıldığı bilinmekte. Daha sonra Selçuklular ve Osmanlı Döneminde çok yaygın kullanılmıştır. En meşhuru ise Levni olarak bilinen Abdülcelil Çelebi' dir.  Fotoğrafdaki Eserler : Eirene Tower Sanat Galeri Koleksiyonu 

        Fransızca kökenli olan   Peyzaj, kır manzaraları için kullanılan bir terimdir. Dağ, orman, gökyüzü, nehir, göl, tarla vs. gibi tasvirlerin olduğu bu resimler izleyiciye huzur verir. Bu yüzden her toplumda ve coğrafyada yer bulmuştur. Resim dışında doğa manzaralı fotoğraf sanatın da da Peyzajı görmek mümkün. Peki sizler en çok hangi peyzaj resimlerini seviyorsunuz? Görsel:  Sakıp Sabancı Müzesi Koleksiyonu

Sümer Çivi Yazısı       "İki Irmak arası" anlamına gelen Mezopotamya bölgesi bugün, Orta Doğu'da Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki bölgeyi kapsar. Milattan Önce bir çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bunlar;  Sümerler  Babiller (Amurlular) Akadlar Elamlar  Asurlular       Tarih Çağlarının başlaması Yazının kullanılmasıyla başlar. Buna da öncülük eden Sümer Medeniyetidir. Her Bilim ve Sanat insanlığın ihtiyacından türeyip bugünkü şeklini almıştır. Çivi yazısıda ticaret kayıt sistemi olarak tasarlanıp daha sonra bir yazı diline ve edebiyata dönüşür. Sümerlerin Gılgamış, Yaratılış ve Tufan destanları edebi sanatın önemli ilk kaynaklarıdır.  Babil Kulesi (Tasvir), Pieter Brueghel (1563)       Babiller,  döneminde Kral II. Nebukadnezar (MÖ. 605 - 562) eşi Amyitis'in uzak memleket özleminini dindirmek adına yaptırdığı yüksek ve bahçeli yapı olan. Babilin Asma Bahçeleri, mimari şaheser olarak anılmakta. Birçok r...

      Mezolitik yani Orta Taş Çağının sonlarına doğru insanlar ateşi bulup kullanmaya başlamıştır. Bu yeni bir Taş Çağın oluşmasına zemin hazırlar.      Milattan Önce 8000 ile 5500 yılları arasındaki döneme Yeni Taş (Neolitik - Cilalı Taş) Çağı denmiştir. Tarımın başladığı bu dönemde  insanlar yerleşik hayata geçerek kalıcı araç gereçler üretmişler. Seramik Sanatı bu dönem de görülür. Menhir ve Dolmen denilen ve mezar olarak kabul edilen yapılar inşa etmişlerdir. Mimarlık ile ilgili ilk deneyimler.      Neolitik dönemin en güzel örneği Konya'daki Çatalhöyük ve Diyarbakır Çayönü diyebiliriz. Çok sayıda "İdol" denilen ibadet için kullanıldığı düşünülen kilden küçük kadın heykelcikleri vardır. Bu aynı zaman da toplumda iş bölümü ve bir takım hiyerarşik yapılanmayı da gösterir.   Çatalhöyük, Konya      Neolitik Dönemden sonra başlayan Maden Çağı ile çok daha dayanıklı araç gereç ve Sanat pratiği geliştiren insanlık, yaz...

     Tarih Bilimi, insanlık geçmişini belli dönemler için de ele alır. İlk yazılı kaynaklar baz alınarak Tarih Çağları (Historya) başlatılır. Yazısız dönemler de Tarih Öncesi  (Prehistorya) olarak ele alınır. Tarih Öncesi dönemin en uzun çağı Eski Taş ya da Yontma Taş (Paleolitik), İnsanların doğaya üstünlük göstermeye başladı dönemdir. Milattan Önce yaklaşık 2.500.000 - 10.000 gibi tarih aralığında yer alır.       Paleolitik dönem yerleri olarak Altamira Mağarası (İspanya), Lasque Mağarası (Fransa), Karain (Antalya, Türkiye) gösterilebilir. Tabi her yeni Arkeolojik çalışma ile Tarih Bilimi kendini güncellemekte. O dönem insanı Buzul İklimini gören ve mağaralarda ikamet eden basit alet kullanan küçük topluluklar (klan) halinde yaşarlardı. İnsanın olduğu yerde elbette Sanat her zaman söz konusudur.       Paleolitik Dönem Sanatının en belirgin örnekleri Mağara duvarlarına (Mağara Sanatı olarak bilinen) yapılan resimlerdir. Çoğunl...

      Portre , Sanatın birçok alanında kullanılmaktadır. Tek bir öznenin yüz ve vücudun belli bölgesine kadar anlık ve karakterini yansıtan dış görünüşün aktarılmasıdır. Ya da sanatçının gözündeki etkisidir de diyebiliriz.     Resimden, Heykele, Fotoğrafa bu teknikte eserler çok fazladır. Edebiyatta şahısların özelliklerinin ayrıntılı anlatılması da Portreye örnektir. Kelime olarak baktığımızda Fransızca " Suret " anlamındaki " Portrait " kelimesinden gelmektedir. Sanatçıların kendilerini eserlerinde yansıtmasına da Otoportre   adı verilir.  Fahrelnissa Zeid, 1901 - 1991 "Rabia Çapa'nın Portresi"  Virginia Stlzenberg "Kadın Portresi"  Sara Farhi Huntzinger, 1912-1980 "Dani'nin Portresi"  Celile Uğuraldım 1880- 1956 "Ayşe Yaltırım'ın Portresi" Sara Farhi Huntzinger, 1912-1980 "Otoportre"  Vildan Gizer, 1889-1974  "Ömer Bey" (Babası)  Şükriye Dikmen, 1907-2000 "Muhibbe Darga Portresi"...

Fırçalı Natürmort, Hale Asaf       Natürmort, Sanat Bilgisinde "Ölü Doğa" anlamında Fransızcadan 'Natura Morte' kelimesinden   gelen bir terimdir. Cansız nesnelerin figür olarak merkeze alındığı bir tekniktir. Örnek araç gereç, ölü hayvan, obje, çiçek, meyve, sebze vs.... Resimden, fotoğrafa çok fazla sanatçının bu tekniği kullandığını görmekteyiz.  Maskeli Natürmort, Hale Asaf Güzin Duran Çiçekli Oda, Emel Korutürk Vazoda Laleler, İvon Karsan Osman Akça  Cihat Burak  Natürmort, Melahat Ekinci Biblolu ve Çiçekli Natürmort, Melek Celal Sofu Svetlana İnaç