Kumaş Sanatı: İpek

    İpek böceğinin kelebeğe dönüşmek için kendini dönüştürdüğü kozalaklardan elde edilen iplikler tarih boyunca en değerli ip ve kumaşlar arasında yerini almıştır. Tarığın ise Çinlilere dayanır. Kozandan ipek yapmak hereksin bildiği bir şey değildi. Bu zanaat Çinlilerce çok gizli tutuluyordu. Ancak Milattan Önce 5. yüzyılda toplumlar arasında ipek kumaşların takas yoluyla ticaretine başlandı. 

     İpek çok değerli bir kumaş haline gelince bir "İpek Yolu" ticareti oluştu. Bu yol Çin'in Şian kentinden başlayıp;

Lolang, Lanço, Anşi, Tufan, Aksu, Hotan, Hokand, Semerkant, Kaşgar, Yarkent, Taşkent, Buhara, Bağdat, Antakya, Bursa, İstanbul, Kırım ve Avrupa 'ya uzanan çok uzun bir ticaret yoludur. 

     İpek Böceği tırtıl şeklinde iken sabit bir ısıda bolca dut yaprağı yedirilir. İyice şişip belli bir doygunluğa ulaşan ipek böceği kendi kozasını örmeye başlar. Koza tamamlanınca kelebek olup kozayı yırtmadan kaynar suda bektilip kozların böcekten ayrışıp düzgün bir şekilde ipçikler ahşap makaralara sarılır. Düzgün sarılması çok önemlidir. Bu büyük oranda kaliteyi etkiler. Çok büyük dikkat isteyen bir iş. Buyüzden ipek kozasından iplik ve kumaş elde etmek hereksin yapabileceği bir zanaat değildir. 

    Çin dışında Osmanlı Devleti dönemi ipek kozacılığı Marmara bölgesinde çok gelişmiştir. Bursa ipeği Avrupa'ya ihraç edilirdi. Günümüzde ipekçilik geleneksel usullerle yapımı azalsa da hala önemli ve doğal bir kumaş olduğu için değerlidir. Kadınlar için eşarp, şal özellikle tercih edilenleridir. 

Koza Han, Bursa

Görseller: Bursa Kent Müzesi 

Sanat İlhamlı ⛬