HAT SANATI

 

" İnsan Vav şeklinde doğar, bir ara doğrulunca kendini Elif sanır. İnsan iki büklüm yaşar, oysa en doğru olduğu gün ölmüştür." 

    Dil her daim toplumları şekillendirmiş onları ortak bir kültürde var etmiş aynı zamanda toplumların kolektif bilinç vitrinini oluşturmuştur. Dinlerin kutsal metinlerle daha da önem kazanması dile olan ayrıcalığı geliştirmiştir. Yazı sanatları estetiği her toplumda farklı gelişmiştir. Bu  farklılıklarda yerini almış yazı stili olan İslam Hat Sanat'ını inceleyeceğiz.

    İslam da Allah ve Peygamberi resmetmek yasak çünkü beşeri olana tapma olmaması adına amaç kalbin inanması manevi temiz kalması ve bu sebeple "OKU!" diye Kuran da emredilen ilk ayetten ilhamla yazı sanatını geliştiren İslam Sanatı, Hat ile manevi değerlerini yansıtmışlardır. Bazen de yazı yanında Tezhip  (Yazı Süsleme Sanatı) ile geometrik desenlerin ve çiçeklerin dilini kullanmışlar; 

Gül  Peygamber Hz. Muhammed 'i simgelerken,

Lale ile de Allah'ı simgelemişlerdir...

   Hat aynı zamanda "güzel yazı" demek olan Arapça HÜSN-İ HAT olarak daha çok ifade edilir. Hat Sanat'ı geniş türlere ayrılır gelin birlikte en çok yaygın olanları örneklerle inceleyelim:

KUFİ: Dik ve kalın köşeli geometrik bir estetik ile yazılan yazılar.

NESİH:  Yuvarlak şekilde yazılan hatlar.

SÜLÜS: Nesih yazının iri harfler ile yazılması. Örneğin; Hitabeler...

TEVKİ: Nesih yazıların küçük yazılması.

CELİ: Geniş ölçekli yazılar. Örneğin; Mimari yapılarda ve mezar taşlarındaki yazılardır.

CELİ DİVANİ: Yazılar hareketli bir stil ve araları küçük noktacıklar ile doldurulur. 

MÜSENNA: Aynalı yazı diye anılan yazının aynı şekilde birbirini takip edip yan yana ve bitişik yazılması.

TUĞRA: Özellikle Devlet-i Aliyye Osmanlı döneminde padişahların kendi adlarına mühür olarak kullandıkları imza stili.